De Comoren, een eilandengroep in de Indische Oceaan, kent het hoogste aantal lepragevallen per inwoner ter wereld. Daarbij worden ook veel kinderen getroffen: 1 op 3 Comoresen met lepra is jonger dan 14 jaar. Vooral op het eiland Anjouan komt de ziekte bijzonder veel voor. Damiaanactie werkt er, samen met het Nationale Lepraprogramma van de Comoren, het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen en de Sasakawa Health Foundation, aan een strategie om lepra te elimineren.
Levenslange beperkingen door lepra
Lepra is een infectieziekte die vooral de meest kwetsbaren treft. In een eerste fase veroorzaakt lepra vage symptomen, zoals kleurloze vlekken op de huid, of koorts. Wanneer de ziekte echter niet tijdig wordt behandeld, beschadigt lepra de zenuwuiteinden; met gevoelsverlies, open wonden en blijvende beperkingen als gevolg. “Ons doel op de Comoren bestaat eruit tijdig diagnoses te stellen en lepra doeltreffend te behandelen, zodat mensen er geen blijvende beperkingen aan overhouden. Hiervoor werken we aan een gecoördineerde aanpak,” vertelt dokter Younoussa Assoumani, hoofd van Damiaanactie in de Comoren.
Deur-aan-deur screenings op de Comoren
Medewerkers van Damiaanactie gaan langs in de verschillende dorpjes om de inwoners bewust te maken over het bestaan van de ziekte, de symptomen, en mogelijke behandeling. Na een gezamenlijk infomoment, gaat het medisch team van deur tot deur om iedereen een huidonderzoek aan te bieden. Als ze vaststellen dat iemand lepra heeft, starten ze meteen een behandeling van 6 à 12 maanden met antibiotica.
Dankzij de financiële en technische ondersteuning van de Sasakawa Health Foundation, kan Damiaanactie vanaf maart 2024 haar gezondheidsprogramma op Anjouan versterken. Door extra zorgpersoneel op te leiden, kunnen ze nog meer dorpen op het eiland bereiken voor sensibilisatie en screening. Het gaat om lokale gezondheidswerkers die dicht bij de bevolking staan en hun taal spreken.
Families getroffen door lepra krijgen naast gratis medicijnen ook voedselpakketten. Het doel hiervan is tweeledig: gezonde voeding helpt de patiënt om sneller te genezen en tegelijk versterkt het het immuunsysteem van familieleden, zodat zij minder kans lopen om lepra op te lopen.
Onderzoek naar preventieve medicatie naar lepra op de Comoren
Alle gezondheidsdata wordt geanonimiseerd en opgeslagen in applicaties. Deze aanpak staat toe om risicozones in kaart te brengen. In dorpen waar lepra uitzonderlijk veel voorkomt, voert Damiaanactie sinds enkele jaren baanbrekend onderzoek naar preventieve behandelingen tegen de ziekte.
“In samenwerking met het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen voeren we veldonderzoek om lepra te voorkomen. We dienen medicatie toe om de omgeving te beschermen. Want als één iemand in een familie ziek is, dan moeten we voorkomen dat de ziekte zich bij de overige familieleden, die nog geen symptomen vertonen, kan ontwikkelen,” aldus dokter Nimer Ortuño-Gutiérrez, medisch expert bij Damiaanactie.
Risicogroepen, zoals naaste familieleden of buren, krijgen in het kader van de BE-PEOPLE-studie aldus een combinatie van rifampicine en bedaquiline aangeboden. Deze medicijnen moeten voorkomen dat lepra zich kan ontwikkelen. In totaal zullen zo’n 124.000 inwoners in dit kader benaderd worden. Gezien de lange incubatietijd van de ziekte, volgen de definitieve resultaten in 2026. “Indien de uitkomst van het onderzoek succesvol blijkt, kan dit een cruciale stap zijn in de eliminatie van lepra, niet alleen op de Comoren, maar wereldwijd,” besluit dr. Nimer.
Bekijk ook het interview met dokter Younoussa:
Verklaring medische termen
PEP: Post-Exposure Prophylaxis – preventieve behandeling die wordt opgestart nadat iemand mogelijk werd blootgesteld aan een ziekteverwekker, om te vermijden dat de infectie doorbreekt en zich verder verspreidt.
PEOPLE: Post ExpOsure Prophylaxis for LEprosy trial
BE-PEOPLE: Bedaquiline-Enhanced Post ExpOsure Prophylaxis for LEprosy tiral
Rifampicine: preventief medicijn tegen lepra, wordt toegediend aan mensen die een verhoogde kans lopen op besmetting.
Bedaquiline: medicijn in de behandeling van multiresistente tuberculose. Aangezien de bacillen die lepra en tuberculose veroorzaken erg gelijkend zijn, kan bedaquiline mogelijk ook succesvol worden ingezet in de bestrijding van lepra.
Gepubliceerd op 24 mei 2024
